Opis
Život i djelo kompozitora Foltina posljednje je književno djelo Karela Čapeka. Pisac nije dospio da dovrši djelo koje je već izlazilo u mjesečnim sveskama; omeli su ga u tome oni kobni doga|aji tmurne jeseni 1938. godine, kad se u Berhtesgadenu i Minhenu krojila sudbina prve Čehoslovačke Republike. Uskoro poslije minhenske izdaje i sloma Republike, umro je moralno slomljen, i sam pisac, još u najboljim godinama stvaralačkog vijeka. Tako je i roman o kompozitoru Foltinu ostao nedovršen. Prema izjavi ^apekove žene, spisateljice i poznate glumice Olge Šajnpflugove, saznajemo ponešto o završetku romana, a dobijamo i mogućnost da zavirimo u stvaralačku radionicu velikog češkog pisca. Čapeku je, kaže, lik junaka o kome je pisao uvijek bio nešto više nego živi čovjek; on ga je umio tako oživjeti u svom stvaralačkom duhu, pred svojim duhovnim očima, da je o njemu mogao dugo i dugo govoriti užagrenih očiju. Od Foltina je htio da stvori lik čovjeka koji u sebi nije imao ništa drugo osim bolesne ambicije da se zove umjetnikom, koji nije bio sposoban da nešto stvori u muzici, ali je letio za slavom, imenom, vezama u muzičkom svijetu, što ga je odvelo u svijet samoobmane, društvenih laži i konvencija, koje ga nisu mogle povesti na put prave umjetnosti. Beda Foltin nije za nju bio stvoren. Pokušavao je da slijepi svoju operu (“Juditu”) iz tu|ih partitura, plagirao je tu|e motive, da bi tek na kraju, na izvo|enju “opere”, sagledao istinu: svi su se smijali njegovu djelu. To ga je onda ubrzo odvelo u ludnicu i u smrt.
